Sau khi cơm nước xong, Hai Lúa mở máy tính lên, pha thêm tách trà nóng, và tự nhủ: “Lại thêm một bài mới. Lần này là lịch sử của AI, nghe có vẻ giống… sử học hơn nhỉ?” Ông cười khà khà, tự hỏi sao người ta lại phải tìm hiểu xa xôi vậy. Nhưng rồi AI – “cậu bạn học ảo” của ông – xuất hiện trên màn hình với nụ cười thân thiện, bắt đầu hỏi ông đã biết cách phân biệt AI, Machine Learning và Deep Learning chưa rồi dẫn dắt Hai Lúa qua từng mốc quan trọng.
Bài học 3: Lịch sử AI và các Bước Phát Triển Chính
Bắt đầu từ Ý tưởng (1940s – 1950s)
AI bắt đầu, “Thật ra, mọi thứ đều có một khởi đầu, như việc con người lần đầu nghĩ đến một ‘bộ não nhân tạo.’”
- 1943: Lần đầu tiên ý tưởng về bộ não nhân tạo được đưa ra, nhờ vào hai nhà khoa học Warren McCulloch và Walter Pitts. Họ đã tạo ra một mô hình toán học đơn giản mô tả cách hoạt động của các neuron trong não, giống như đặt nền móng cho một bộ não máy móc.
- 1956: Tại Hội nghị Dartmouth, từ “Artificial Intelligence” chính thức ra đời. Các nhà khoa học lúc này đầy nhiệt huyết, muốn tạo ra những cỗ máy thông minh như con người.
Hai Lúa gật gù: “À, giống như người ta cấy mầm cây vào đất. Nền móng của AI cũng được cấy từ những ý tưởng đầu tiên.”
Giai đoạn Khó khăn (1970s – 1980s)
AI giải thích tiếp, “Sau một khởi đầu đầy hứa hẹn, AI lại gặp khó khăn. Người ta gọi đây là thời kỳ AI Winter.”
- 1970s: Các nhà khoa học gặp phải hạn chế lớn về công nghệ và tài chính, dẫn đến thời kỳ AI Winter – giai đoạn chững lại vì thiếu đầu tư và kỳ vọng không đạt. Công việc dường như bị “đóng băng.”
- 1980s: May mắn thay, “AI hồi sinh” nhờ vào sự xuất hiện của các hệ thống chuyên gia. Chúng giúp máy móc tư vấn y tế, kỹ thuật giống như các chuyên gia thực sự.
Hai Lúa bật cười lớn, “Giống như lúc tui bán hàng ế ẩm, phải nghĩ cách bán thêm thứ khác cho nó sống dậy đó mà!”
Thời kỳ Phát triển Mạnh (1990s – 2000s)
AI phấn khởi kể tiếp, “Đến những năm 1990, AI tiến thêm bước lớn!”
- 1997: Máy tính Deep Blue của IBM đánh bại kiện tướng cờ vua Garry Kasparov. Đây là một dấu mốc lớn, chứng minh rằng AI có thể xử lý và phân tích lượng dữ liệu khổng lồ.
- 2000s: Công nghệ Machine Learning và dữ liệu lớn (Big Data) phát triển mạnh. AI không chỉ là một lý thuyết xa vời mà giờ đã dần đi vào đời sống và ngành công nghiệp.
Hai Lúa gật đầu thán phục, “À ha, cũng giống tui khi bán hàng biết kết hợp nhiều mối, tự nhiên doanh thu tăng hẳn!”
Thời đại của Deep Learning và Big Data (2010s – Nay)
AI tiếp tục: “Đến thập niên 2010, người ta bắt đầu nhắc đến Deep Learning và Big Data. Đây là kỷ nguyên mà AI được dùng rộng rãi.”
- 2012: Deep Learning bùng nổ nhờ vào mạng nơ-ron sâu, giúp AI vượt trội trong việc nhận diện hình ảnh, giọng nói và hơn thế nữa.
- 2016: AlphaGo của Google DeepMind đánh bại kỳ thủ cờ vây Lee Sedol – điều mà trước đó người ta nghĩ rằng không thể, vì cờ vây phức tạp hơn cờ vua rất nhiều.
- Ngày nay: AI có mặt khắp nơi, từ xe tự lái, trợ lý ảo cho đến hệ thống tự động hóa và y khoa.
Hai Lúa kinh ngạc: “Tuyệt thật! Tui thấy giờ chỗ nào cũng có AI giúp đỡ. Như trợ lý ảo ở điện thoại tui còn biết giúp mình gọi điện nữa chứ!”
Ghi nhớ nhanh lịch sử AI
AI tóm tắt lại, giúp Hai Lúa nắm chắc các mốc quan trọng:
- 1940s – 1950s: Ý tưởng đầu tiên và nền móng toán học về neuron.
- 1970s – 1980s: Thời kỳ AI Winter và sự hồi sinh nhờ hệ thống chuyên gia.
- 1990s – 2000s: Sự phát triển của AI nhờ Machine Learning và Big Data.
- 2010s – Nay: Thời đại của Deep Learning và các ứng dụng vượt bậc.
Thực hành mô tả 1 sự kiện lịch sử AI
AI hóm hỉnh hỏi, “Giờ ông Lúa thử chọn một sự kiện thấy thú vị nhất trong lịch sử AI và chia sẻ xem!”
Hai Lúa đáp nhanh: “Tui thích nhất lúc cái máy tính đánh bại ông kiện tướng cờ vua đó, Deep Blue phải không? Từ lúc đó chắc người ta mới tin là AI có khả năng ghê gớm nhỉ?”
AI gật đầu: “Đúng vậy, đó là cột mốc đáng nhớ lắm. Nhờ vậy AI mới phát triển mạnh như hôm nay đó!”. AI bảo “hôm nay đến đây thôi, mai chúng ta sẽ học bài cuối cùng của chương là thành tựu AI trong cuộc sống nhé!”
Tài liệu tham khảo
- MIT Technology Review: A Brief History of Artificial Intelligence – Lịch sử ngắn gọn của AI qua các giai đoạn phát triển, từ các bước khởi đầu đến hiện tại.
- Stanford University: One Hundred Year Study on Artificial Intelligence (AI100) – Dự án nghiên cứu 100 năm của Stanford về AI, nêu rõ các cột mốc và dự đoán tương lai của AI.
- History of AI by Britannica – Britannica giới thiệu lịch sử của AI, từ những bước phát triển ban đầu đến các ứng dụng hiện đại.
